TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu, kamuoyunda sokak hayvanlarına “ötanazi” yapılmasına yol açacak kanun olarak bilinen 38 maddelik ‘Hayvanları Koruma Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ni görüşmek üzere AKP Kahramanmaraş Milletvekili Vahit Kirişci başkanlığında saat 14.00’te toplandı. Muhalefet milletvekillerinin salonun küçük olduğu itirazlarıyla yaşanan tartışmaların ardından komisyon görüşmeleri daha büyük olan Plan ve Bütçe Komisyonu salonuna alındı.
CHP Grup Başkanvekili Murat Emir, Kirişci’nin gazetecileri komisyon salonundan çıkartacağına ilişkin sözlerine tepki göstererek, dedi. Öte yandan Emir, Anayasa’ya aykırılık açısından usul tartışması açılmasını talep etti. Muhalefet milletvekillerinin “Anayasa’ya ayrılık” önergeleri kabul edilmedi.
AKP Rize Milletvekili Harun Mertoğlu, kanunların ihtiyaçtan doğduğunu, bu teklifle “önce insan” dediklerini savundu, “Yaşanan olaylar, kanun değişikliğine gidilmesi gerektiğini ortaya koymuştur. Kanunlar, insanların güvenlik içinde yaşamasını sağlar. ‘Hayvanları yakala, kısırlaştır, aşısını yap, tekrar sokaklara bırak’ anlayışı ihtiyaçlarımıza cevap vermemiş, onlarca insanımızın, çocuklarımızın ölmesine sebep olmuştur” dedi.
Komisyon üyesi CHP Sinop Milletvekili Barış Karadeniz de söz alarak AKP Grubu’na yönelik olarak, “Hayvanları Koruma Kanunu’nda değişiklik yapıyoruz. Hayvanları öldürmeyi konuşuyoruz. Tarihe şerh düşün. Bu yaptığınız işle tarihte çok güzel anılacaksınız. Çocuklarınıza sordunuz mu? Çocuklarınız size soracak ‘Bu yasayı nasıl getirdiniz’ diye nasıl hesap vereceksiniz?” ifadelerini kullandı.
Görüşmede, Antalya’da sokakta yaşayan bir köpekten kaçarken kamyonun altında kalarak hayatını kaybeden 10 yaşındaki Mahra Melin Pınar’ın annesi Derya Pınar, muhalefet sıralarına çocuğunun ayakkabısını fırlattı.
TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu, kamuoyunda sokak hayvanlarına “ötanazi” yapılmasına yol açacak kanun olarak bilinen 38 maddelik ‘Hayvanları Koruma Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ni görüşmek üzere AKP Kahramanmaraş Milletvekili Kirişci başkanlığında toplandı. AKP milletvekilleri toplantıya, sokak köpeklerinin saldırısı sonucu yaralananların fotoğrafları ile katıldı.
Komisyon görüşmelerinde salonda yer olmadığı ve daha büyük bir salona geçilmesine ilişkin gelen talepler üzerine tartışma çıktı ve görüşmelere başlamadan yarım saat ara verildi. Komisyon Başkanı AKP Kahramanmaraş Milletvekili Kirişci, gazetecileri salondan dışarı çıkartacağını söyledi.
Komisyon görüşmelerine katılmak isteyen hayvan hakları derneklerinin temsilcileri ile Meclis personeli arasında da gerginlik yaşandı. Muhalefet milletvekilleri sıralara vurarak sivil toplum örgütleri temsilcilerinin de salona alınmasını istedi.
Hayvan hakları savunucularına Meclis önünde polis müdahale etti
Görüşmeler komisyonda devam ederken hayvan hakları savunucuları, sokak hayvanlarına ‘ötanazi’ öngören kanun teklifini protesto etmek için TBMM önünde bir araya geldi. Polisin ‘dağılın’ uyarısı üzerine oturma eylemi yapan hak savunucularına polis müdahale etti. Güvenlik güçleri, eylemcileri Meclis önünden uzaklaştırdı.
TIKLAYIN – Hayvan hakları savunucularına Meclis önünde polis müdahalesi: Kendimizi Meclis’in önünde yakmaya hazırız
CHP’li Emir: Kendimizi siper edeceğiz
CHP Grup Başkanvekili Murat Emir, Başkan Kirişci’nin sözlerine sert tepki gösterdi. Emir, şunları söyledi:
DEM Partili Koca: AKP vekilleri, vekillerimize hakaret ederek manipülasyon yapmaya çalışıyor
DEM Parti mersin Milletvekili Perihan Koca da“Komisyon başkanının katliam yasasını kapalı kapılar ardında oldu bittiye getirerek geçirmesine engel olacağız. Hayvan hakları inisiyatifleri içeri alınmıyor. Basın, komisyon toplantı salonundan çıkarılıyor. AKP vekilleri, vekillerimize hakaret ederek manipülasyon yapmaya çalışıyor. İzin vermiyoruz” açıklamasında bulundu.
Salon değiştirildi
Komisyon Başkanı Kirişci, çıkan tartışmadan dolayı kanun teklifi görüşmelerine yarım saat ara verdi.
Aranın ardından, komisyon salonunda yeterince yer olmaması sebebiyle kanun teklifi görüşmelerinin TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda yapılmasına karar verildi.
Dernek temsilcileri salona alınmadı
Komisyon üyeleri Plan ve Bütçe Komisyonu salonuna geçti. Teklife itiraz eden hayvan hakları savunucusu derneklerin temsilcileri bu kez salona alınmadı. Bunun üzerine de tartışma ve gerginlik yaşandı.
İyi Partili Özlale: Evcil hayvan ticareti yapanlar toplantıda
İyi Parti İzmir Milletvekili Ümit Özlale, Komisyon toplantısı hakkında kendi sosyal medya hesabından yaptığı bilgilendirmede er Hekimler Birliği ve bilim insanlarının toplantı salonuna alınmazken evcil haTürkiye Veterinyvan ticareti yapanların toplantıda yer aldığını bildirdi.
AKP’li Mertoğlu: ‘Hayvanları yakala, kısırlaştır, aşısını yap, tekrar sokaklara bırak’ anlayışı ihtiyaçlarımıza cevap vermedi
AKP Rize Milletvekili Harun Mertoğlu, kanunların ihtiyaçtan doğduğunu, bu teklifle “önce insan” dediklerini belirtti. Mevcut düzenlemelerin günümüzdeki ihtiyaçlara cevap vermediğinin anlaşıldığını öne süren Mertoğlu, şöyle konuştu:
“Yaşanan olaylar, kanun değişikliğine gidilmesi gerektiğini ortaya koymuştur. Kanunlar, insanların güvenlik içinde yaşamasını sağlar. ‘Hayvanları yakala, kısırlaştır, aşısını yap, tekrar sokaklara bırak’ anlayışı ihtiyaçlarımıza cevap vermemiş, onlarca insanımızın, çocuklarımızın ölmesine sebep olmuştur. Geldiğimiz bu noktada gerek AİHM kararları gerek Danıştay kararları sokaklarda yaşanan ve hayvanlardan kaynaklı meydana gelen trafik kazalarının sorumluluğunu idarelere vermiştir. Dolayısıyla sokaklar hayvanlar için bir yaşam alanı olamaz. Sokaklar değil hayvanlar için insanlar için bile güvenli bir yaşam alanı değildir. Sokaklarda açlık, susuzluk, bulaşıcı hastalıklar var. Sokaklar tekin değil.”
Muhalefet vekilleri sıralara vurdu, STK temsilcilerinin salona alınmasını istedi
Mertoğlu’nun konuşması sırasında muhalefet milletvekilleri sıralara vurarak sivil toplum örgütleri temsilcilerinin de salona alınmasını istedi.
Muhalefet milletvekillerinin “Anayasa’ya ayrılık” önergeleri kabul edilmedi
Emir’in Anayasa’ya aykırılık açısından usul tartışması açılmasını istemesi üzerine, Komisyon Başkanı Kirişçi, usul tartışması açtı.
DEM Parti Grup Başkanvekili Gülüstan Kılıç Koçyiğit, herkesin İçtüzük ve hukuka bağlı olması gerektiğini, düzenlemenin “bir katliam teklifi” olduğunu iddia etti.
Türkiye İşçi Partisi (TİP) İstanbul Milletvekili Sera Kadıgil, hükümetin “4 milyon hayvanın öldürülmesine ilişkin bir teklif sunduğunu, teklifin Anayasa’ya aykırı olduğun” söyledi.
İYİ Parti Grup Başkanvekili Buğra Kavuncu, hayvanlar konusunun bu aşamaya gelmesinde hükümetin sorumlu olduğunu söyledi.
İYİ Parti İstanbul Milletvekili Nimet Özdemir, insan, hayvan ve doğanın birbirine zarar vermeden yaşayabileceğini, konunun saldırılara maruz kalan çocuklar üzerinden istismar edildiğini kaydetti.
Muhalefet milletvekillerinin “Anayasa’ya ayrılık” önergeleri kabul edilmedi.
Görüşmeler sırasında komisyon salonundaki AKP milletvekilleri, sahipsiz köpeklerin saldırıları sonucu yaralanan ve hayatını kaybeden çocukların fotoğraflarını gösterdi.
Fotoğraf: DHA
Mahra Melin Pınar’ın annesi Derya Pınar, muhalefet sıralarına çocuğunun ayakkabısını fırlattı
Antalya’da sokakta yaşayan bir köpekten kaçarken kamyonun altında kalarak hayatını kaybeden 10 yaşındaki Mahra Melin Pınar‘ın annesi Derya Pınar, muhalefet sıralarına çocuğunun ayakkabısını fırlattı. Pınar, ‘Benim çocuğum öldü, siz neyi konuşuyorsunuz’ diyerek tepki gösterdi.
Muhalefet milletvekilleri ve bazı sivil toplum kuruluşu temsilcileri, Derya Pınar’ın komisyon toplantısı salonundan çıkarılmasını talep etti. Komisyon Başkanı Kirişçi gelen talep üzerine Derya Pınar’ı salondan çıkardı. Görüşmeler sürerken komisyon salonu dışında bekleyen sivil toplum kuruluşu temsilcileri ile polisler arasında zaman zaman gerginlik yaşandı. Salonun giriş kapısında polisler güvenlik önlemi aldı.
CHP’li Emir: Komisyonu kaçırıyor, sınırlıyorsunuz, bizim çağırdığımız uzmanları içeri aldırmıyorsunuz
Komisyon üyesi AKP Rize Milletvekili Harun Mertoğlu, komisyonda sunum yaptı. Meroğlu’nun sunumu sırasında muhalefet vekilleri masalara vurarak tepki gösterdi. CHP Ankara Milletvekili Murat Emir, “Usul tartılması çıktı. Siz bu yetkiyi çiğniyorsunuz. Sizin de bizim de en önemli bağlayıcımız iç tüzük değil mi? Birçok insanı kapıda bırakıyorsunuz. O anneye sesleniyorum, kendisini ziyarete giderim. Annemiz bunun mağduru ise acısını paylaşıyoruz. Elbette sokak hayvanları sorunu çözülmeli ancak sonunda hayvanları öldüreceğiniz teklifine direneceğiz. Siz komisyonu kaçırıyorsunuz, sınırlıyorsunuz. Kimilerini seçiyorsunuz, kimilerini aldırmıyorsunuz. Bizim çağırdığımız uzmanları içeri aldırmıyorsunuz” ifadelerini kullandı.
CHP’li Sarıbal: Bu yasa açık bir şekilde anayasaya aykırı, geri çekilmek zorunda
CHP Grubu adına söz alan Bursa Milletvekili ve Komisyon Üyesi Orhan Sarıbal ise Anayasa’da hayvanların korunmasına ilişkin doğrudan bir hüküm olmamasına karşın dolaylı ve örtülü de olsa madde 45 ve 56 hayvanları koruduğu gibi haklarını da kapsam altına aldığını söyledi. Sarıbal, konuşmasında şunları söyledi:
“Öyle ki kamu yararı gibi madde 45’te, ‘Tarım, hayvancılık ve tarım arazilerinin korunması’ kamu yararından değerler ve varlıklar olarak söz etmektedir. 56’ncı maddede ise ‘Herkesin sağlıklı, dengeli ve yaşayabileceği bir çevre hakkı vardır’ hükmü gereği hayvanları da kapsadığı açıktır. Ayrıca anayasa 63 maddesiyle de devlete tabii varlıkları ki hayvanlar da bunun içerisine giriyor. Tabii varlıkları korumaya yönelik sorumluluğu yüklenmiştir. O halde canlılar arasında tür bazlı ayrım yapmaksızın hayvanların hukuki varlık olmasını devlete, hayvanların korunmasına ve refahına sağlanmasına yönelik yükümlülükler getirmektedir. Dolayısıyla açıktan anayasaya aykırılığı vardır, bu yasanın açık bir şekilde anayasaya aykırı olduğu için geri çekilmek zorundadır.”
CHP’li Suiçmez’e AKP’li vekillerden “komisyon salonunda yeterli STK var” tepkisi
Kanun teklifi üzerine görüşmeler sürerken içeriye giren CHP Trabzon Milletvekili Sibel Suiçmez, salona bazı hayvan hakları ile ilgili sivil toplum kuruluşlarının içeriye alınmadığını dile getirdi. Komisyon Başkanı Kirişçi, talep edilenlerin girebileceğini ifade etti. Muhalefet milletvekilleri, sokak hayvanları ile ilgili içeri girmesini istediği STK’ların listesini Kirişçi’ye iletti. Kirişçi, muhalefetin 20’nin üzerinde STK’nın içeriye girmesini talep ettiğini ancak komisyonda kimleri dinleneceğine yönelik kararı kendisinin verebileceğini kaydetti. AKP’li milletvekilleri ise komisyon salonunda yeterli sivil toplum kuruluşunun olduğunu söyledi.
DEM Partili Kılıç Koçyiğit: Ötanazi kime uygulanır Sayın Başkan?
DEM Parti Grup Başkan Vekili Gülüstan Kılıç Koçyiğit de şunları söyledi:
“Biz akıllıyız diye, biz yürüyoruz, icat ediyoruz diye, zehri biliyoruz diye bütün hayvanları öldüremeyiz. Sokak köpeklerini öldüremeyiz. Biz doğaya hükmedemeyiz. Biz, bu ekosistemin sadece bir parçasıyız ve ekosistemle barışık yaşadığımız, ekosistemle uyumlu yaşadığımız oranda mutlu olabiliriz, bu yaşamın bir parçası olabiliriz. O anlamıyla bu insan bakışına, insan merkezi çünkü biz söylediğimizde de iktidardan olan milletvekilleri itiraz ediyorlar. ‘Önce insan’ diyorlar. Hayır, önce doğa, önce ekosistem. Bütün canlılar, canlılar arasında bir hiyerarşiye gidemeyiz.
Yani benim canımı yakan şeyin bir köpeğin canını yakmadığını iddia edebilir misiniz? Yani bana işkence edildiğinde benim canım nasıl yanarsa, buradaki her bir insanın, her bir vekilin canı nasıl yanarsa, bir köpeğe, bir kediye, bir hayvana da şiddet uygulandığında aynı şekilde canı yanar. Ama şu anda biz kendilerini savunamayacak durumda olan, söz söyleyemeyecek durumda olan, bir örgütleri, bir partileri olmayan hayvanlar, canlılar, sokak köpekleri adına burada ölüm fermanına imza atmaya çalışıyoruz. Bir de bu ölüm fermanını makul bir sınıra getirmeye çalışan, masumlaştırmaya çalışılan çok tehlikeli kavramlar, ‘ötanazi’ deniyor.
Ötanazi kime uygulanır Sayın Başkan? Yaşamının belli bir aşamasından sonra terminal döneminde olan yaşamak istemeyen gerçekten o acılara katlanmak istemeyen insanların, akıl sağlığı yerindeyse onların iradi beyanı sonucunda Avrupa’nın bazı ülkelerinde uygulanıyor. Ülkemizde yasak. Anayasamızda ötanazi diye bir kavram geçiyor mu? Hayır geçmiyor. Peki nasıl uygulayacağız ötanaziyi? Bu sadece katletmeyi meşrulaştırmak için kullanılan bir kavram”
Fotoğraf: AA
DEM Partili Demir: Bana o resimdeki çocuğun ismini söyleyebilir misiniz?
DEM Parti Ağrı Milletvekili Nejla Demir, kanun teklifi üzerine görüşlerini açıklarken, “Sizin burada iradenizle oturduğunuzu hiç düşünmüyorum. Saraydan emir geliyor ve siz o emri yerine getirmek için hareket ediyorsunuz. Öyle görünüyor yani şu an gerçekten de. Ben bir şey söylemek istiyorum; Madem öyle bu kadar duyarlısınız ve iyi niyetlisiniz size soruyorum; Bana o resimdeki çocuğun ismini söyleyebilir misiniz? İçinizdeki bir kişi şu karşınızda duran dövizlerde, buraya gelmeden önce danışmanlarınız, ailesini tanımaya gerek yok, ailenin acısını paylaşmaya gerek yok ama acıtasyon için o resimleri buraya getirmeye gerek var değil mi? Yazıklar olsun, yazıklar olsun” dedi.
Demir’in sözlerine karşılık olarak AKP sıralarından tepki geldi. Milletvekilleri arasında karşılıklı sataşmalar yaşanırken, tansiyon yükseldi. CHP grubundan Adana Milletvekili Ayhan Barut ve Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, AKP milletvekillerinin bulunduğu sıraya yöneldi. DEM Partili Nejla Demir ile tartışmalar devam ederken, Komisyon Başkanvekili ve MHP Adana Milletvekili Muharrem Varlı, görüşmelere 5 dakika ara verdi.
Kanun teklifinin tümü üzerine görüşmeler yapılırken komisyonda sık sık tartışma yaşanıyor. Tartışmalar ve verilen aralar nedeniyle maddeler üzerine görüşmelere henüz başlanamadı.
CHP’li Karadeniz: Çocuklarınız size soracak ‘Bu yasayı nasıl getirdiniz’ diye
Komisyon üyesi CHP Sinop Milletvekili Barış Karadeniz, söz alarak AKP Grubu’na şu sözlerle seslendi:
“Hayvanları Koruma Kanunu’nda değişiklik yapıyoruz. Hayvanları öldürmeyi konuşuyoruz. Tarihe şerh düşün. Bu yaptığınız işle tarihte çok güzel anılacaksınız. Çocuklarınıza sordunuz mu? Çocuklarınız size soracak ‘Bu yasayı nasıl getirdiniz’ diye nasıl hesap vereceksiniz?
DEM Partili Otlu: Sanki çocuklarınız okula yaya gidiyor, çok inandırıcısınız
Karadeniz’in konuşması sırasında AKP Grubu sıralarından “Sorduk. Sen sormamışsın. Çocuklarımız okula gidemiyor” cevaplarının gelmesi üzerine DEM Parti İstanbul Milletvekili Çiçek Otlu “Sizin çocuklarınız servisle, özel arabayla okula gidiyor. Sanki çocuklarınız okula yaya gidiyor. Çok inandırıcısınız, çok yoksulsunuz” diye tepki gösterdi.
Karadeniz’in konuşması esnasında oğlunu köpeklerin yaraladığını belirten Halil Yılmaz, muhalefet milletvekillerine tepki gösterdi. Komisyon görevlilerinin Yılmaz’ı salondan çıkarmasının ardından muhalefet ve iktidar milletvekilleri arasında tartışma yaşandı.
“İnsanların acılarını suistimal ediyorsunuz”
İYİ Parti İzmir Milletvekili Ümit Özlale, AKP milletvekillerine “Acılı bir babayı buraya getirmek yakışıyor mu? İnsanların acılarını suistimal ediyorsunuz” diye tepki gösterdi.
Toplantıya verilen 5 dakikalık aranın ardından yeniden toplanan komisyon toplantısı, kanun teklifi üzerine görüşmeler devam ediyor. (DHA/Anka/AA)
